Page 6 - jakby CO₂! - Eksperci IBSE 2019/2020 Amgen Teach

Protokół Scripted Inquiry Karta pracy ucznia

imię i nazwisko uczestnika zajęć: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

CO się stanie w oceanie?
(2)

CZĘŚĆ I

1. Wprowadzenie

W 2019 roku dokonano na świecie pierwszego oficjalnego pogrzebu lodowca górskiego
na Islandii. Zewsząd zalewa nas potok informacji o krytycznie niskich opadach w wielu rejonach Polski,

dramatycznych pożarach w Australii czy też rosnącej liście gatunków zagrożonych wyginięciem. Winą
za tego typu zjawiska mylnie obarcza się efekt cieplarniany (wszak to nie to samo co globalne

ocieplenie!), a konkretniej wzrost zawartości gazów cieplarnianych w ziemskiej atmosferze (a to już
prawda). Jeżeli rzeczywiście jest to głównym powodem, rodzi się pytanie: „skąd się wzięła

ta dynamiczna zmiana składu gazowej powłoki Ziemi?”
Średnia temperatura naszej planety zależy przede wszystkim od trzech czynników: dopływu

energii od Słońca, ilości energii padającej, która ulega odbiciu (albedo) oraz efektu cieplarnianego.
Wokół tego ostatniego narosło w ostatnich latach wiele kontrowersji czemu nie sprzyja żonglowanie

pojęciami, niemal przez wszystkie strony zainteresowane tematem globalnego ocieplenia. Należy

podkreślić, że efekt cieplarniany umożliwia zatrzymanie części promieniowania, którego
nie zaabsorbowałaby Ziemia, gdyby była pozbawiona atmosfery i dlatego jest zjawiskiem pozytywnym,
koniecznym do życia na naszej planecie. Dzieje się to za sprawą gazów cieplarnianych, które są

naturalnym składnikiem atmosfery. To im, w głównej mierze, zawdzięczamy to, że średnia temperatura

Ziemi jest o około 33℃ wyższa i wynosi średnio 15℃ (zamiast -18℃ – gdyby pozbawić jej ich
obecności). Naturalnymi źródłami, które dostarczają pierwiastek węgiel do atmosfery są: oddychanie

organizmów, rozkład materii organicznej, pożary oraz okresowo – wybuchy wulkanów.
Równowaga obiegu węgla została zaburzona przez działalność człowieka, głównie za sprawą

wydobycia i spalania paliw kopalnych (węgla, ropy naftowej czy gazu ziemnego) oraz intensywnego
wylesiania. Część z tego wchłonięta została przez rośliny, a część zwiększyła zawartość gazu

cieplarnianego – tlenku węgla(IV) – w ziemskiej atmosferze. Czas zintensyfikowanego dostarczania
do atmosfery tlenku węgla(IV) odzwierciedla dynamiczny rozwój od tzw. okresu przedprzemysłowego

do czasów współczesnych. Okres ten nazywamy globalnym ociepleniem i zgodnie ze współczesnym

6/134